„Gaslighting” Patrycja Jaskuła

Jesteśmy do szpiku kości przesiąknięte tęsknotą za miłością idealną, za doświadczeniem doskonałej pełni z partnerem, którą de facto na każdym kroku obiecują nam literatura, filmy i cała popkultura. | „Gaslighting” Patrycja Jaskuła

Wychowałam się na bajkach Disneya, tych wszystkich kopciuszkach, księżniczkach i syrenkach, żyjących długo i szczęśliwie po wieczne czasy. Później przyszedł czas na filmy i kino, oczywiście im romantyczniejsze, tym lepsze! Mit miłości romantycznej od dekad zbyt głęboko zakorzenia się w umysłach nastolatków. Wiara w to, że do pełni szczęścia i spełnienia marzeń potrzeba jedynie spotkania drugiej połówki, czyli tego wymarzonego księcia z bajki – jest i zawsze będzie złudna. To kłamstwo zniekształcające prawdziwy obraz relacji w związku, tego co piękne, ważne, trudne i prawdziwe. Dlatego tak ważna jest edukacja, rozmowa rodziców z dziećmi, przedstawienie jednoznacznego i stanowczego stanowiska co do oglądanych filmów i czytanych książek. Podobnie jak inne wątki, ten romantyczny, a zwłaszcza to sugestywne „żyli długo i szczęśliwie” również jest fikcją, stworzoną na potrzeby widza oraz czytelnika. Stan fascynacji i zakochania nigdy nie trwa przez całe życie, maksymalnie utrzymuje się około dwóch lat (jak pokazują badania), później przychodzi zwykła codzienność, opada zasłona idealizmu, ukazując partnera/partnerkę w bezlitośnie realnym świetle.

W tym momencie pojawia się przestrzeń do budowania świadomego i trwałego związku, rozstania z takich czy innych powodów albo niestety do wejścia w toksyczną relację. Na przykład w związek z oprawcą – gaslighterem – który na tym etapie, dysponuje już taką przewagą nad swoją ofiarą, że ta może nawet nie dostrzegać innych możliwości i brnie dalej w ten wyniszczający układ. Istnieje pewna grupa osób, którym brakuje wewnętrznej siły, wsparcia otoczenia lub istotnych cech charakteru, by oprzeć się partnerowi/partnerce, przez co są wyjątkowo mocno narażone na tworzenie tego typu relacji. Gaslighting to szczególna forma psychicznej manipulacji (nazwa zaczerpnięta z filmu „Gas Light”, 1944 r.), najczęściej pojawiająca się w związkach partnerskich, ale również widoczna w relacjach rodzinnych, między przyjaciółmi lub współpracownikami.

Patrycja Jaskuła, autorka poradnika o tym, jak uwolnić się od przemocy w relacjach, porusza niezwykle ważny i zarazem trudny temat. Książka, która powstała na podstawie jej własnego doświadczenia, zawiera cały szereg informacji na temat gaslightingu i przede wszystkim, niesie realną pomoc osobom uwikłanym w toksyczny związek. Co to jest gaslighting, charakterystyczne zachowania, początkowe sygnały ostrzegawcze, rady dotyczące wychodzenia w takiej przemocowej relacji – to tylko niektóre z poruszanych w publikacji kwestii. Dodatkowo w poradniku znajduje się również lista kontaktów, gdzie można szukać pomocy (całodobowe bezpłatne numery). Mało tego! Autorka pisze również o tym, jak pracować nad budowaniem zaufania do siebie, by odzyskać poczucie własnej wartości. Jest to ogromnie ważne, bo związek z gaslighterem ma katastrofalne skutki dla tych elementów osobowości. I na koniec najważniejsza sprawa – jak wygląda zdrowy związek. Ów rozdział zawiera sporo informacji na temat zdrowej relacji, która służy zarówno jednej, jak i drugiej stronie. Niesie ze sobą wzajemny rozwój, wsparcie, szacunek, dobrą komunikację, ale też umiejętność pójścia na kompromis i oczywiście miłość.

Szczerze przyznaję, że przeczytałam poradnik w celach edukacyjnych, bo poruszany w nim temat zupełnie mnie nie dotyczy. Nie mniej jednak, ciągle pracuję nad tym, by być wystarczająco dobrym oraz wspierającym rodzicem, a temat przeciwdziałania przemocy w relacjach zwyczajnie mnie zainteresował. Teraz, już po lekturze książki, z całą stanowczością stwierdzam, że wiedza, którą Autorka przekazuje jest naprawdę cenna. Patrząc przez pryzmat świadomości pewnych zachowań, charakterystycznych zagrywek gaslighterów, można z pełną premedytacją unikać tego typu osób lub zupełnie zerwać kontakt, jednocześnie eliminując je z otoczenia. Szkoda na takie jednostki zdrowia i życia, bo poziom manipulacji, który stosują, jest doprawdy imponujący i przerażający.

Pomimo że byłam jedynie ciekawym tematu obserwatorem, czułam się zaopiekowana treścią tej książki. Naprawdę! Została napisana w bardzo merytoryczny, wspierający, otulający sposób, z nadzieją na lepsze jutro, bez oceniania, z całym zrozumieniem poczucia krzywdy, jaka może wiązać się z byciem w toksycznej relacji. Od początku czuć, że poradnik został napisany z sercem, z chęcią niesienia pomocy, z życzliwością osoby, która przeszła przez ten koszmar i bardziej niż ktokolwiek inny, wie o czym mówi. Ogarnęło mnie wielkie współczucie dla wszystkich, którzy zostali złapani w sidła gaslightera. Jednocześnie poczułam ogromną wdzięczność, że Patrycja za pośrednictwem własnej historii, daje innym nadzieję, szansę na zobaczenie jaskrawego światełka w tunelu ich własnego smutku i nieszczęścia.

Jeśli miałabyś z tej książki zapamiętać tylko jedną rzecz, to chciałabym, żeby była to świadomość, że zasługujesz na wspaniałe owocne relacje i że masz absolutne prawo, by ich doświadczać już teraz. […] Zasługujesz na to, by mieć wokół siebie ludzi, którzy będą Cię wspierać i przy których będziesz czuła się bezpiecznie. Zasługujesz na pełen szacunku i miłości związek partnerski.